Kapel van de Ontluiking, Groot-Bijgaarden
tcct
-
Status:
Realisatie
-
Adres:
Hendrik Placestraat 47, 1702 Groot-Bijgaarden
-
Opdrachtgever:
Vlaams Lassaliaans Perspectief
-
Trefwoord:
Inrichting
-
Programma:
Bezinningsruimte, inkomruimte, berging
-
Oppervlakte:
110m2
-
Realisatiejaar:
2011
Kapel omgebouwd tot bezinnings- en belevingsruimte
De betekenis van de ‘kapel van de ontluiking’ is vergroeid met de rijke geschiedenis van de 7 à 8 ha bosrijke site aan de rand van Groot-Bijgaarden. Teruggaand tot de 12de eeuw, en een roemrijk bestaan als abdij in de 16de eeuw, werd de site eind 19de eeuw een onderwijssite voor de Broeders van de Christelijke Scholen. De site is momenteel in handen van privé-eigenaars met een aantal onderwijsgebonden functies die gewaarborgd blijven: een basisschool en het administratief gebouw met kapel (beheerd door het Vlaams Lassalliaans Perspectief).
De herinrichting van de kapel is gegroeid vanuit de vaststelling dat vele sacrale ruimtes in scholen verdwijnen of herbestemd worden (als stapelruimte, als feestzaal, …) maar scholen toch zoekend zijn naar manieren om op een hedendaagse manier aan zingeving te doen. Multifunctionele of polyvalente ruimtes worden hiervoor gebruikt, maar missen de sfeer van geborgenheid, sereniteit en zingeving.
Het ontwerp wil met respect voor het verleden en het patrimonium, een nieuw tijdperk inluiden. Het oude geeft een ‘cadeau aan het nieuwe’. De ‘nieuwe’ kapel moet jongeren vandaag ruimte bieden voor geborgenheid, bezinning en reflectie. In dit project is niet enkel het eindresultaat bijzonder, maar ook de samenwerking tussen architect en opdrachtgever. Het goede opdrachtgeverschap en de ‘klik’ met de architect blijken de sleutel tot het succes: samen zijn ze een intensief traject aangegaan om te komen tot de juiste vraagstelling en vormgeving. Dit ging niet over één nacht ijs: verschillende denk- en werksessies liggen aan de basis van dit concept, zowel inhoudelijk als architecturaal.
Het resultaat is een zeer zintuiglijke ruimte die bezoekers van alle leeftijden wil prikkelen en aanzetten tot ontdekking en zingeving. Een tussenruimte, waar men zijn schoenen uit doet, maakt deel uit van de totaalbeleving. Van daaruit betreedt men de kapel zelf, die een sobere en serene ontvankelijkheid uitademt. Het zand, op het roodgeverfde beton met vloerverwarming, zorgt voor een ‘aards’ en warm gevoel. De luiken, die je kan openslaan als pagina’s van een boek, prikkelen nieuwsgierigheid en zorgen voor een gelaagd gebruik. Via deze ‘ontluiking’ worden verleden en toekomst getoond: de apsis, de glasramen, de muurschilderingen, de groene omgeving,… Het vilt aan de wanden en het spanplafond zorgen voor een aangename, warme sfeer. Ook de verlichtingsmogelijkheden dragen bij tot de uiteenlopende ervaringsmogelijkheden van de ruimte (fel licht, gedimd, gericht, …). De indirecte verwijzing naar sacrale elementen zet zich door in de details (witte vlakken met fijne rode lijnen, een grote lamp, houten bankjes, …).
Dit mooie voorbeeld van sacrale architectuur illustreert hoe architectuur kan aanzetten tot een rijkdom aan beleving. De ruimte op zich is sprekend en inspirerend, maar om ten volle het potentieel te benutten moet de achterliggende visie mee levend gehouden worden in het gebruik.